Bilinçli tüketicinin hakları nelerdir?

Bilinçli Tüketicinin Özellikleri

Bilinçli tüketici, alışverişe çıkmadan önce alacaklarının bir listesini yapar. Alacağı ürünlerle ilgili fiyat araştırması yapar. Besin maddelerini satın alırken üretim ve son kullanma tarihine dikkat eder. Hiçbir malı görmeden satın almaz.

Satın aldığı ürünlerde TSE damgasının olmasına dikkat eder. Satın aldığı ürünle ilgili fatura ya da fişi mutlaka alır. Özellikle dayanıklı tüketim mallarını (televizyon, buzdolabı, fırın vb.) satın alırken garanti belgeli olanları tercih eder. Satın aldığı ürün bozuk ya da hatalı olabilir. Tüketici olarak bozuk malı değiştirmek veya geri vermek hakkına sahip olduğunu bilir. Onun için elinde fiş ya da faturanın olması gerektiğini bilir.

Tüketici olarak haklarının yasalarla koruma altında olduğunu bilir. Gerektiğinde yargıya başvurabilir. Tüketici Hakları Koruma Derneği’nden yardım isteyebilir.

Alışveriş yaparken aldığımız malın kalitesine, bütçemize uygunluğuna ve fiyatına dikkat etmeliyiz.

Tüketici Hakları Nelerdir?

Ülkemizin de taraf olduğu 1985 tarihli Birleşmiş Milletler Evrensel Tüketici Hakları Bildirgesine göre 9 tane temel ve evrensel tüketici hakkı mevcuttur.

Bunlar aşğıdaki gibidir:

1) Temel İhtiyaçların Karşılanması Hakkı: Barınma,ısınma, aydınlanma, içecek ve kullanacak su bulma,haberleşme, ulaşım tüketicilerin en temel ihtiyaçlarıdır. Her tüketici, bu temel ihtiyaçların karşılanmasını talep edebilir.

2) Sağlık Ve Güvenlik Hakkı: Satışa sunulan her türlü mal ve hizmetin insan yaşamı ve sağlığı açısından kullanıcısına zarar vermeyecek durumda olmasıdır.

3) Bilgi Edinme Hakkı: Tüketicinin mal ve hizmeti satın alırken doğru karar verebilmesinin sağlanması için tüketicinin gerekli bilgilere ulaşabilmesi ve zararlı, yanıltıcı reklamdan, etiketten, ambalajdan korunmasıdır.

4) Eğitilme Hakkı: Tüketicinin hak ve çıkarlarını koruyabilmesi, tüketici bilincine sahip olması için eğitim kurumlarında eğitilmesidir.

5) Zararların Giderilmesi Hakkı: Satın alınan mal veya hizmetten dolayı tüketicinin uğramış olduğu zararın giderilmesi, o mal veya hizmetin yeniden tüketiciye ulaştırılmasıdır.

6) Sağlıklı Bir Çevrede Yaşama Hakkı: Sağlık koşullarına uygun bir çevrenin oluşumunda ülke ve

Doğal kaynakların doğru kullanımı ile çevrenin korunması, temiz ve sağlıklı bir şekilde gelecek nesillere bırakılmasıdır.

7) Ekonomik Çıkarların Korunması Hakkı: Tüketiciye kıyaslama imkanı verecek çeşitte mal ve hizmetin en uygun fiyattan sunulması, satış sonrası her türlü teknik destek ve servisin tüketiciye ulaştırılmasıdır.

Seçme Hakkı: Tüketicilerin çeşitli ürün ve hizmetlere istedikleri zaman ulaşabilmeleri anlamındadır. Rekabetin tam olarak işlemediği pazarlarda devlet aksaklıların giderilmesi için yapacağı düzenlemeler ile uygun kalite ve fiyatlarda mal ve hizmetlerin tüketicilere sunulmasını sağlamalıdır.

9) Temsil Edilme, Örgütlenme, Sesini Duyurma Hakkı: Yukarıda sayılan hakların elde kullanılabilmesi, tüketicilerin haklarını koruyabilmeleri, mağduriyetlerinin giderilmesinde bir araya gelerek güç birliği oluşturmaları ve hükümetlerin ekonomik ve siyasi politikaların da dikkate alınma ve kamu kurumlarında temsil edilebilmesidir.